2 ਅਕਤੂਬਰ 1992 ਦੀ ਸੱਚੀ ਘਟਨਾ

ਕੋਈ ਵੀ ਯਕੀਨ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਸਹੀ ਜਨਮ ਤੀਰਕ ਨਹੀਂ ਦੱਸ ਸਕਦਾ, ਭਾਵੇਂਕਿ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੀ ਜਾਨ ਕਿਸ ਦਿਨ ਬਚੀ ਸੀ – 2 ਅਕਤੂਬਰ 1992 ਨੂੰ। ਇਹ ਉਹੀ ਦਿਨ ਸੀ ਜਿਸ ਦਿਨ ਮੇਰੇ ਮਾਪੇ ‘ਪੁਲਿਸ ਮੁਕਾਬਲੇ’ ਵਿਚ ਮਾਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ ਤੇ ਮੇਰੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਕਾਤਲ ਇੰਨੇ ‘ਦਿਆਲੂ’ ਸਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੇਰੀ ਜਾਨ ਬਖਸ਼ ਦਿੱਤੀ। ਆਖਿਰ, ਇਕ ਛੋਟੀ ਬੱਚੀ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਖਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਸੀ?

ਮੈਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਤਹਿਸੀਲ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦੇ ਨਾਗੋਕੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ। 12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਮੈਂ ਇਹੀ ਸਮਝਦੀ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਚਾਚੀ-ਚਾਚਾ ਹੀ ਮੇਰੇ ਮਾਂ-ਪਿਉ ਹਨ। ਘਰ ਦੀ ਕੰਧ ਉੱਤੇ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਲੱਗੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਇਹੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਮੇਰੇ ਤਇਆ ਜੀ ਸਨ। ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਸ਼ੱਕ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਸੀ।

12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਮੈਨੂੰ ਗੁਰੂਆਸਰਾ (ਮੋਹਾਲੀ) ਵਿਖੇ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਤੇ ਇਹ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਓਥੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਧੀਆ ਹੋਵੇਗੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇਹ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਲਹਿਰ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਗਵਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਆਸਰਾ-ਘਰ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਮੇਰੀ ਕਹਾਣੀ ਵੀ ਦੂਜੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਾਲੀ ਹੀ ਏ, ਤੇ ਉਦੋਂ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਰੋਈ ਸਾਂ।

ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਕੌਣ ਸੀ? ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਕੌਣ ਸਨ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਕਿਉਂ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ? ਅਜਿਹੇ ਕਈ ਸਵਾਲ ਮੇਰੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿਚ ਘੁੰਮਦੇ ਰਹਿੰਦੇ। ਇਹ ਸਭ ਬੜਾ ਡਰਾਉਣਾ ਸੀ। ਅਕਸਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਮੇਰੀ ਸੁੱਤੀ ਪਈ ਦੀ ਜਾਗ ਖੁੱਲ੍ਹ ਜਾਂਦੀ ਤੇ ਮੈਂ ਮੁੜਕੇ ਨਾਲ ਭਿੱਜੀ ਹੁੰਦੀ ਸਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਚਾਹੀਦੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਸੱਚ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸਾਂ।

ਮੇਰੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਬਾਰੇ ਕਈ ਭਾਂਤ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਚੱਲਦੀਆਂ ਸਨ। ਸਾਡੇ ਕਈ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਮੇਰੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਸਕੂਟਰ ਤੇ ਜਾਂਦਿਆਂ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਫੜ ਲਿਆ ਸੀ ਪਰ ਕੁਝ ਹੋਰਨਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਬੱਸ ਵਿਚੋਂ ਲਾਹਿਆ ਸੀ। ਕਈ ਪਿੰਡ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੁਲਿਸੀਆਂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਮਾਂ-ਪਿਉ ਨੂੰ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿਚ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਪਰ ਕੁਝ ਹੋਰਨਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਪੇ ਹੀ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਖਤਮ ਲਿਆ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਪਰਵਾਰ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਨਾਲ ਬਹੁਤਾ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪੈਂਦਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਮੇਰੇ ਮਾਪੇ ਬੱਸ ‘ਗਾਇਬ’ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।