ਬਦਰੀਨਾਥ ਜਾਂ ਬਦਰੀਨਾਰਾਇਣ ਮੰਦਰ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ ਜੋ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਬਦਰੀਨਾਥ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਕਸਬਾ ਚਾਰ ਧਾਮਾਂ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਚਾਰ ਧਾਮਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ। ਮੰਦਰ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ 108 ਦਿਵਿਆ ਦੇਸਮਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਦਰੀਨਾਥ — ਵੈਸ਼ਨਵ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨ ਵਜੋਂ ਪੂਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਹਰ ਸਾਲ (ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਅੰਤ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ) ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਖੁੱਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਹਿਮਾਲਿਆਈ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਥਿਤੀ ਹੈ। ਮੰਦਿਰ 3,133 ਮੀ (10,279 ਫ਼ੁੱਟ) ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਅਲਕਨੰਦ ਨਦੀ ਦੇ 3,133 ਮੀ (10,279 ਫ਼ੁੱਟ) ਦਾ ਮਤਲਬ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਤੇ ਚਮੋਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਗੜਵਾਲ ਪਹਾੜੀ ਪੱਟਿਆਂ’ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੇਖੇ ਗਏ ਤੀਰਥ ਅਸਥਾਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 1,060,000 ਦਰਸ਼ਨ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ-ਰਹਿਤ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤੇ ਦਾ ਚਿੱਤਰ 1 ਫ਼ੁੱਟ (0.30 ਮੀ), ਬਦਰੀਨਾਰਾਇਣ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਕਾਲੇ ਪੱਥਰ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੁਆਰਾ ਬੁੱਤ ਨੂੰ ਅੱਠ ਸਵੱਛ ਵਿਅਕਤ ਖੇਤਰਾਂ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀਆਂ ਖੁਦ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮਾਤਾ ਮੂਰਤੀ ਕਾ ਮੇਲਾ, ਜੋ ਧਰਤੀ ਮਾਂ ਉੱਤੇ ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਦੇ ਉੱਤਰਣ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਬਦਰੀਨਾਥ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਦਰੀਨਾਥ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਮੁੱਖ ਪੁਜਾਰੀ ਜਾਂ ਰਾਵਲ, ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ਤੇ ਇੱਕ ਨੰਬਰਬਦੀਰੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਹੈ ਜੋ ਕੇਰਲਾ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਰਾਜ ਵਿੱਚੋਂ ਚੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਐਕਟ ਨੰਬਰ 30/1948 ਵਿੱਚ ਐਕਟ ਨੰ. 16,1939, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਬਦਰੀਨਾਥ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਮੰਦਰ ਐਕਟ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਮੇਟੀ ਦੋਵੇਂ ਮੰਦਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਬੋਰਡ ਤੇ ਸਤਾਰਾਂ ਮੈਂਬਰ ਹਨ।।
Punjabi In World Punjabi In World is a Web News Channel about Punjab and Punjabis residing in the different parts of the world. It covers news about People of Punjab, Politics, Sikh Religion, Village Sports, Punjabi Entertainment and International affairs that interest Punjabi.
